Pek çok kültürde korkaklık ve cesaret, kalp veya iç organlarla ilişkilendirilir. Oysa bilim, korku ve kaygının kaynağını beyinde görür.
Beyin, insanı düşen kayalardan veya hızla yaklaşan yırtıcılardan korumak üzere evrimleşmiştir. Modern yaşamda kaygılar daha soyut olsa da, beyin bu farkı her zaman ayırt edemez.
Korku tepkisinin merkezinde amigdalaya düşen duyusal bilgiler bulunur. Amigdala, duyulan veya görülen tehditleri değerlendirerek kaçma, savaşma veya yaklaşma tepkisini belirler. İlkel insanlar, bir aslanla karşılaştığında düşünmeye vakit bulamazdı, hızlı tepki hayatta kalmaları için şarttı.
Hipokampus, amigdalayla bağlantılı olarak çevresel bağlamı değerlendirir. Örneğin bir aslanı hayvanat bahçesinde görmek de Sahra Çölü’nde görmek de korku tepkisi oluşturur, ancak hipokampus gerçek tehlikeyi tanımlayarak tepkiyi azaltır.
Prefrontal korteks ise korkunun bilişsel ve sosyal boyutlarını işler. Bir yılandan korkarken, zehirsiz olduğunu belirten bir tabela bu korkuyu azaltabilir. Benzer şekilde, sosyal çevreden alınan bilgiler de kaygıyı şekillendirir.
Beyin ve Bedensel Tepkiler Arasındaki İlişki
Beyin, belirli bir durumda korku tepkisinin gerekli olduğuna karar verdiğinde, bedeni harekete geçirecek sinirsel ve hormonal yolları etkinleştirir. Motor korteks kaslara hızlı sinyaller gönderir; göğüs ve karın kasları dahil tüm kaslar ani hareketlere hazırlanır.
Sempatik sinir sistemi, kalp, akciğer ve bağırsaklarda yoğun olarak görev yapar. Adrenalin gibi hormonlar salınarak bedendeki organların hızlı tepki vermesi sağlanır. Bu süreç, kalp atış hızının artmasına ve göğüs bölgesinde baskı hissine yol açar.
Aynı uyarılar, akciğerlerde hava yollarını genişleterek solunum hızını artırır. Sindirim sistemi ise düşük önceliğe alınarak kan ve oksijen kalp ve beyin gibi yaşamsal organlara yönlendirilir. Bu da mide veya bağırsakta rahatsızlık hissi yaratır.
Bedensel Duyumların Beyinde İşlenmesi
Omurilik aracılığıyla gelen tüm bedensel sinyaller, beyin tarafından değerlendirilir. İnsula, duyguların ve bedensel duyumların bilinçli fark edilmesinde, prefrontal korteks ise bu duyumlara anlam kazandırmada görev alır.
Böylece korku sırasında kalp çarpıntısı, göğüs sıkışması veya mide bulantısı gibi hisler ortaya çıkar.
