Lise ve üniversiteye geçiş sınavlarına günler kala, öğrencilerde sınav kaygısı ve stres seviyesi giderek yükseliyor. Çocuk ve ergen psikiyatri uzmanı Dr. Özge Çelik Büyükceran, sınav döneminde psikolojik sağlamlık kazanmanın en az ders çalışmak kadar önemli olduğunu belirterek, öğrenci ve ailelere kritik tavsiyelerde bulundu.
Sınav Hazırlığı Sadece Ders Değil
Dr. Büyükceran, sınav sürecinin yalnızca bilgi ölçümünden ibaret olmadığını vurgularken, bu dönemin öğrencilerin psikolojik dayanıklılıklarını da test ettiğini aktardı.
Sınav hazırlığının yalnızca saatlerce ders çalışmak anlamına gelmediğini belirten Büyükceran, “Bu süreçte zaman yönetimi, motivasyonu koruma, sağlıklı beslenme ve düzenli uyku gibi faktörler de büyük önem taşır” ifadelerini kullandı.
“Kaygı Motive Edebilir ama Fazlası Zararlı”
Sınav kaygısının doğal bir duygu olduğunu ifade eden Dr. Büyükceran, belirli seviyelerde kaygının motivasyon artırıcı bir etkiye sahip olduğunu belirtti. Ancak, bu kaygı nefes darlığı, mide problemleri, baş ağrısı gibi fiziksel şikayetlerle beraber geldiğinde dikkat edilmesi gerektiğini, “Kaygı, yönetilebilir olduğu sürece motivasyonu artıran bir unsurdur. Ancak nefes darlığı, kalp çarpıntısı, mide problemleri, baş ağrısı gibi fiziksel belirtilerle kendini gösteren aşırı sınav kaygısı öğrencinin verimli çalışmasını engelleyebilir, bu noktada zaman kaybetmeden destek almak faydalı olabilir” sözleriyle aktardı.
Öğrencilere 5 Adımda Sakin Kalma Rehberi
Sınav döneminde öğrencilerin psikolojik olarak daha güçlü kalabilmeleri için basit ama etkili adımları sıralayan Büyükceran, şu önerileri paylaştı:
- Gerçekçi Hedefler Koyun: Uzun vadeli hedefler yerine günlük/haftalık planlar hazırlayın. Bu, yükü azaltır.
- Zamanı İyi Yönetin: Son haftalara yoğun konu biriktirmeyin. Bu durum hem stresi hem öğrenme zorluğunu artırır.
- Aktif Olun: Sadece çalışmak değil, yürüyüş, nefes egzersizleri ve sosyalleşmek de zihin için gereklidir.
- Uykuya Önem Verin: Uykusuzluk zihinsel performansı düşürür. Kaliteli bir uyku, sınav başarısını destekler.
- Düşünceleri Sorgulayın: ‘Başaramayacağım’ gibi düşünceler yerine ‘Elimden gelenin en iyisini yapıyorum’ diyerek kendinizi destekleyin.
Ailelere: Baskı Yerine Güven Verin
Sınav sürecinde ailelerin tutumunun öğrenci üzerinde doğrudan etkisi olduğunu vurgulayan Dr. Büyükceran, “Ailelerin beklenti ve yaklaşımları, öğrencinin sınav kaygısını doğrudan etkileyebilir. Çocuğun elinden geleni yaptığına güven duymak ve bunu hissettirmek, kaygıyı azaltmada en etkili yöntemlerden biridir” dedi.
Öğrencilerin sadece akademik değil, duygusal olarak da desteklenmesi gerektiğini belirten Büyükceran, kıyaslamalardan kaçınılması gerektiğini sözlerine ekledi.
“Süreç Odaklı Olun, Sonuca Takılmayın”
Sınav kaygısının çoğu zaman düşüncelerle tetiklendiğini söyleyen Büyükceran, “Sınav kaygısının en önemli nedenlerinden biri, sınavın kendisinden çok sınav sonrası oluşabilecek sonuçlara odaklanmaktır, ‘Ya kazanamazsam?’, ‘Ailem ne düşünür?, ‘Arkadaşlarımın gerisinde kalırsam ne olur?’ gibi düşünceler öğrencilerde kaygıyı önemli ölçüde artırır. Bu nedenle, ailelerin çocuklarını sonuca değil, sürece odaklanmaları için teşvik etmesi büyük önem taşır” dedi.
“Sınavlar Bir Son Değil, Yolun Bir Parçası”
Sözlerini umut verici bir mesajla tamamlayan Dr. Büyükceran, “Unutmayalım ki sınavlar bir son değil, hedeflere giden yolda birer dönüm noktasıdır” dedi.
