Bu tür hassasiyet, çoğunlukla diş yapısındaki belirli biyolojik özelliklerden kaynaklanır. Uzmanlara göre, dişlerin sinirlere kadar uzanan çok katmanlı yapısı, bu tür dış uyarıcılara karşı belirli koşullarda tepki verebilir.
Dişlerimiz Neden Bu Kadar Hassastır?
İnsan dişleri, dıştan içe doğru mine, dentin ve pulpa olmak üzere üç ana katmandan oluşur. Mine, dişin en dış yüzeyini kaplayan ve vücuttaki en sert yapı olarak bilinen katmandır. Altında yer alan dentin ise daha gözenekli bir yapıya sahiptir ve mikroskobik tübüller içerir. Bu tübüller, sıcaklık ya da kimyasal değişiklik gibi çevresel faktörleri, dişin merkezindeki sinir dokusuna iletebilir.
Eğer mine tabakası zamanla aşınmışsa veya diş etleri çekilmişse, dentin açığa çıkar. Bu durumda, soğuk yiyecek veya içeceklerin ani sıcaklık değişimi oluşturması, sinirlerin uyarılmasına ve ağrıya neden olabilir. Aynı şekilde, şekerli gıdalar dentin tübüllerine nüfuz ederek doğrudan sinirleri tahriş edebilir.
Yaşla Birlikte Artan Diş Hassasiyetinin Nedeni Nedir?
Diş hassasiyetinin yaşla birlikte artabileceği gözlemlenmektedir. Bunun nedenleri arasında diş minesinin incelmesi, diş eti çekilmesi ve çiğneme kuvvetlerine bağlı aşınmalar yer alır. Ayrıca, uzun süreli diş gıcırdatma (bruksizm), sert diş fırçalama ve uygun olmayan diş bakım ürünleri kullanımı da hassasiyetin artmasına neden olabilir.
Diş köklerinin açığa çıktığı durumlarda, bu bölgeler mineyle kaplı olmadıkları için daha savunmasız hale gelir. Kök yüzeyinde yalnızca ince bir sement tabakası bulunur ve bu yapı kolayca aşınabilir.
Evrimsel Bir Kalıntı mıdır?
Diş hassasiyetine dair yapılan bazı paleontolojik araştırmalar, bu durumun evrimsel kökenlere dayandığını öne sürmektedir. Antik balık fosillerinde görülen ilk diş benzeri yapılar, başlangıçta beslenme amacıyla değil, çevredeki fiziksel değişimleri algılamak için evrimleşmiştir.
Bu yapılardan gelişen modern dişler, zamanla çiğneme işlevini kazanmış olsa da çevresel duyarlılık özelliklerini korumuşlardır. Dolayısıyla günümüzde dişlerin sıcaklık, basınç ve kimyasal değişimlere tepki vermesi, bu biyolojik mirasla ilişkilendirilebilir.
Diş Hassasiyetine Karşı Alınabilecek Önlemler Nelerdir?
Hafif düzeydeki diş hassasiyeti genellikle geçicidir ve yaşam kalitesini ciddi şekilde etkilemez. Ancak ağrı sürekli hale gelirse, bu durum çürük, çatlak diş, dolgu problemleri ya da diş eti hastalıklarının habercisi olabilir.
Alınabilecek önlemler arasında, asitli ve çok sıcak-soğuk gıdalardan kaçınmak, hassas dişler için özel üretilmiş diş macunları kullanmak ve yumuşak kıllı diş fırçaları tercih etmek yer alır. Diş hekiminin önereceği florür uygulamaları veya hassasiyet giderici tedaviler de uzun vadeli çözümler sunabilir.
