Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Temmuz ayına ilişkin Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu kamuoyuyla paylaştı. Raporda yıllık enflasyonun, tüm ana harcama gruplarında gerilediği bildirildi.
Açıklamada, enerji ve hizmet fiyatlarının aylık bazda en dikkat çeken artışlar arasında yer aldığı, buna karşın gıda fiyatlarında pozitif görünümün sürdüğü belirtildi.
İşlenmemiş gıda kalemlerindeki düşüş ile işlenmiş gıdalardaki yükselişin birbirini dengelediği ve bu durumun genel gıda fiyatlarını yatay bir seviyede tuttuğu vurgulandı.
En fazla fiyat artışının enerji grubunda görüldüğüne dikkat çeken TCMB, bu artışta doğalgaza yapılan zam, akaryakıt ve tüp gaz üzerindeki maktu vergi düzenlemeleri ile bir önceki aydan sarkan etkilerin etkili olduğunu belirtti.
Hizmet kalemlerinde ise enflasyonun yükseliş eğiliminde olduğu ve bu artışın özellikle haberleşme, sağlık ve kira gibi dönemsel olarak zamlanan alanlarda yoğunlaştığı gözlemlendi.
Temel mallar grubunda fiyatlar Temmuz ayında daha sınırlı artış gösterirken, özellikle giyim ve ayakkabı kategorisindeki durgunluğun bu yavaşlamada etkili olduğu ifade edildi.
Üretici fiyatlarında ise Temmuz ayında yüzde 1,73 oranında bir artış gözlenirken, yıllık üretici enflasyonu 0,26 puanlık gerilemeyle yüzde 24,19 seviyesine indi.
Raporda, aylık bazda enflasyon eğiliminin Temmuz’a özgü geçici nedenlerle yukarı yönlü seyrettiği, ancak üç aylık ortalamalarda düşüş trendinin devam ettiği belirtildi.
Gıda, hizmet, temel mallar ve enerji gruplarının enflasyona katkısının azaldığına dikkat çeken TCMB, bu düşüşlerin sırasıyla 0,66, 0,42, 0,29 ve 0,17 puanlık bir katkı azalmasına yol açtığını bildirdi.
Buna karşın alkol, tütün ve altın grubunun katkısında 0,01 puanlık sınırlı bir artış yaşandı.
Mevsim etkilerinden arındırılmış verilere göre, tüketici fiyatlarındaki artış, yönetilen fiyatlar ve otomatik vergi güncellemeleriyle birlikte hızlandı.
B endeksinde aylık artış yaşanırken, C endeksi sabit kaldı. Temel mal grubunda fiyatlar zayıflarken, hizmetlerde sınırlı, işlenmiş gıdada ise daha güçlü bir artış gözlendi.
TCMB verilerine göre, Temmuz ayında aylık bazda enflasyonun ana eğilimi hafif yukarı yönlü bir hareket sergilerken, üç aylık ortalamalarda yavaşlama sürecinin devam ettiği görüldü.
Hizmet fiyatları, Temmuz ayında yüzde 3,14 oranında artarken, bu grubun yıllık enflasyonu 1,80 puanlık azalışla yüzde 48,54’e geriledi.
Haberleşme kaleminde yıllık enflasyon sınırlı da olsa artarken, diğer alt gruplarda gerileme dikkat çekti.
Aylık fiyat değişimlerinde haberleşme, kira ve sağlık hizmetleri öne çıktı. Bu alanlarda “zamana bağlı fiyatlama davranışının güçlü olduğu” ifade edildi.
Haberleşme hizmetlerinde yıl başında yaşanan sert artışların ardından, Temmuz’da internet ve telefon görüşme ücretlerine bağlı olarak yeniden yüzde 5,67 oranında artış kaydedildi.
Kira kaleminde ise kontrat yenilemelerindeki mevsimsel yükselişin etkisiyle artış oranı yüzde 4,68’e çıktı. Buna rağmen kira grubunun yıllık enflasyonu 4,02 puan düşerek yüzde 78,95’e geriledi.
Sağlık hizmetlerinde ise, Türk Tabipleri Birliği’nin yıl başında güncellediği tarifelerin Temmuz ayında tekrar düzenlenmesinin ardından yüzde 3,44 oranında artış yaşandı.
Önümüzdeki aylarda bu artışların kademeli şekilde yavaşlaması bekleniyor. Sigorta ve bakım-onarım gibi diğer hizmet kalemlerinde ise görece yüksek artışlar dikkat çekti.
Temel mallarda fiyatlar genel olarak sabit kalırken, grubun yıllık enflasyonu yüzde 20,70’e düştü.
Giyim ve ayakkabı ile diğer temel mallar alt gruplarında yıllık artışlar yavaşladı, dayanıklı tüketim mallarında ise yükseliş yaşandı.
Dayanıklı mallarda fiyatlar, bir önceki aya göre yüzde 1,57 oranında arttı. Bu kalem içinde otomobil fiyatlarındaki artış yüzde 2,01 ile öne çıktı; beyaz eşya ve mobilyada ise fiyat artışları daha ılımlı seyretti.
Giyim ve ayakkabı grubunda sezon indirimlerinin geçmiş yıllara göre daha belirgin olduğu ve yüzde eksi 6,02’lik düşüş yaşandığı belirtildi. Diğer temel mallarda ise fiyatlar bir önceki aya göre yüzde 2,02 oranında yükseldi.
Enerji fiyatları Temmuz ayında yüzde 7,35 oranında artarken, bu gruptaki yıllık enflasyon baz etkisiyle 3,51 puanlık düşüşle yüzde 41,89 seviyesine indi.
Doğalgaz tarifesindeki yüzde 26,41 oranındaki artış, akaryakıt ve tüp gazdaki vergi güncellemeleri ve önceki aydan sarkan petrol fiyat artışlarının etkili olduğu ifade edildi. Elektrik fiyatlarında da SKTT kaynaklı yükseliş yaşandı.
Alkol ve tütün ürünlerinde fiyatlar, maktu vergi güncellemesi sonrası Temmuz ayında yüzde 5,69 oranında yükseldi. Buna rağmen, yıllık enflasyon bu grupta 0,17 puan azalarak yüzde 27,79’a geriledi.
Tütün ürünlerindeki artışların, vergi güncellemesinin ima ettiğinden daha düşük kaldığı ancak firmaların ay sonunda fiyatları tekrar artırdığı gözlemlendi.
Gıda ve alkolsüz içecek grubunda ise fiyatlar genel olarak sabit kaldı. İşlenmemiş gıdadaki gerileme, işlenmiş gıdadaki yükselişle dengelendi. Grup yıllık enflasyonu yüzde 27,95’e düştü. İşlenmemiş gıda alt grubunda yüzde 2,39’luk düşüş yaşanırken, işlenmiş gıdada fiyatlar yüzde 2,18 oranında arttı.
Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) Temmuz’da yüzde 1,73 oranında artarken, yıllık bazda 0,26 puanlık düşüşle yüzde 24,19 olarak açıklandı.
Ana sanayi gruplarında en fazla artış yüzde 3,43 ile enerji grubunda görülürken, sermaye malları yüzde 2,53, dayanıklı tüketim malları yüzde 2,31, ara malları yüzde 1,68 ve dayanıksız tüketim malları yüzde 0,54 oranında fiyat artışı kaydetti.
