Çin, sosyal medya platformu TikTok'un geleceğine dair yaşanan gerilimi aşmak amacıyla ABD ile "temel çerçeve mutabakatına" ulaştıklarını açıkladı.
İspanya’nın başkenti Madrid’de yapılan görüşmelerin ardından Çin heyeti basının karşısına çıktı.
Heyete başkanlık eden, ülkenin dış ticaret müzakerelerinde en üst düzey isimlerden biri olan Uluslararası Ticaret Temsilcisi Li Çınggang, toplantılarda ekonomik ve ticari alanlarda tarafların "samimi, derin ve yapıcı" bir iletişim kurduğunu dile getirdi.
Li, Çinli teknoloji devi ByteDance’in sahibi olduğu TikTok’un, veri güvenliği kaygıları nedeniyle ABD’de satışa zorlanması ya da yasaklanması gündeme gelirken, bu sorunun çözümü için Washington ile iş birliği içinde "çerçeve bir mutabakata" vardıklarını duyurdu.
Çinli yetkili, teknoloji ve ticaret meselelerinin siyasallaştırılmasına karşı çıktıklarını belirterek, “ABD, Çinli şirketlere baskı uygularken bizden kaygılarını gidermemizi beklememeli. Çin, kendi ilkeleri ve şirketlerinin çıkarlarını hiçe sayarak bir anlaşmaya varmaz” ifadelerini kullandı.
Bessent: Liderlerin Onayı Bekleniyor
ABD tarafında da anlaşmaya ilişkin açıklamalar geldi. Hazine Bakanı Scott Bessent, Çin ile TikTok konusunda bir çerçeveye ulaşıldığını doğruladı.
Ancak anlaşmanın, ABD Başkanı Donald Trump ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in onayı olmadan geçerlilik kazanamayacağını söyledi.
Madrid’de Çin heyetiyle bir araya gelen Bessent ve ABD Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer, müzakereler sonrası basın mensuplarına konuştu.
Bessent, toplantılarda kara para aklama meselesinin de gündeme geldiğini aktararak, bunun fentanil ticaretiyle bağlantılı olduğunu belirtti.
Bessent “Bu sorun hem Çin’e hem de ABD’ye zarar veriyor. Çin heyeti bizimle çalışmaya çok istekliydi ve bu konuda tam mutabakata vardık” değerlendirmesinde bulundu.
Bessent ayrıca, Çin’in görüşmelerle aynı gün ABD’li çip üreticisi Nvidia hakkında soruşturma başlatmasının zamanlamasının uygun olmadığını da dile getirdi.
TikTok ile ilgili soruya ise, “Çerçevenin (TikTok’un) ABD kontrolündeki mülkiyete geçiş için olduğunu düşünüyorum, ancak liderlerin cuma günkü açıklamasından önce ayrıntıya giremeyeceğim” sözleriyle yanıt verdi.
Greer: Vergilerde Esneklik Gündeme Gelebilir
ABD Ticaret Temsilcisi Greer de müzakerelerde ihracat kısıtlamalarının ele alındığını aktardı.
Çin’in nadir toprak minerallerine getirdiği kontroller ile ABD’nin gümrük vergilerinde 90 günlük bir ara verdiklerini hatırlatarak, “Mevcut duraklama 10 Kasım’da bitiyor. Görüşmeler olumlu devam ederse ve nadir toprak minerallerinde daha iyi bir erişim sağlarsak, bu konuda yeni adımlar atmayı düşünebiliriz” dedi.
Greer, TikTok konusunda da ilerleme kaydedildiğini belirtti, ancak kesin kararın liderlerin onayına bağlı olduğunu vurguladı.
Trump: Gençler Çok Mutlu Olacak
ABD Başkanı Trump da görüşmelerin ardından yaptığı açıklamada, Avrupa’daki ticaret toplantısının başarılı geçtiğini söyledi.
Trump, “Ülkemizde gençlerin kurtarmak için sabırsızlandığı belli bir şirket konusunda anlaşmaya vardık. Çok mutlu olacaklar. Cuma günü Başkan Şi ile görüşeceğim. İlişkilerimiz güçlü bir şekilde devam ediyor” ifadelerini kullandı.
TikTok’un ABD’deki Geleceği Tartışmalı
Washington yönetimi, TikTok’un Amerikalı kullanıcıların verilerini Çin hükümetiyle paylaşabileceği gerekçesiyle ulusal güvenlik tehdidi oluşturduğunu savunuyor.
ABD Kongresi’nin onayladığı ve 2024 yılında yürürlüğe giren yasa, ByteDance’in platformu ABD merkezli bir şirkete devretmesini zorunlu kılıyor. Aksi durumda uygulamanın yasaklanması öngörülüyor.
ByteDance’in hisseleri devretmesi için verilen süre, dönemin başkanı Joe Biden döneminde yasalaşmış, ardından göreve gelen Trump kararnamelerle bu süreyi üç kez uzatmıştı.
Yasağı destekleyenler, TikTok’un Amerikan vatandaşlarının bilgilerini Pekin yönetimine açabileceğini öne sürerken, karşı çıkanlar ise bunun kanıtlanmadığını, ayrıca uygulamanın yasaklanmasının “ifade özgürlüğünün engellenmesi” anlamına geleceğini savunuyor.
TikTok yönetimi ise iddiaları reddediyor ve ABD’deki tüm faaliyetlerinin Amerikan yasalarına uygun olduğunu belirtiyor.
Madrid’de Kritik Görüşmeler
İki ülke heyetleri daha önce mayıs ayında Cenevre’de, haziranda Londra’da, temmuzda ise Stockholm’de bir araya gelmişti.
Son tur ise Madrid’de başladı. Görüşmelere ABD Hazine Bakanı Scott Bessent ile Çin Başbakan Yardımcısı Hı Lifıng başkanlık etti.
Toplantılarda yalnızca ticaret ve teknoloji değil, aynı zamanda TikTok’un geleceği de masaya yatırıldı.
Tarafların vardığı çerçeve mutabakatının, liderlerin onayıyla birlikte yeni bir dönemin başlangıcı olup olmayacağı cuma günü belli olacak.
