Dünya çapında her 7 yetişkinden birinin tip 2 diyabetli olduğu belirtilirken, Türkiye’de bu oran yüzde 16’ya ulaştı. Endokrinoloji Uzmanı Dr. Funda Öztürk, sağlıksız beslenme, hareketsizlik ve obezitenin diyabet riskini artırdığını hatırlatarak, yaşam tarzı değişikliklerinin hastalığı önlemede kritik rol taşıdığını söyledi.
Türkiye’de Oran Yüzde 16’ya Çıktı
Dünya genelindeki diyabet artışına dikkat çeken Dr. Funda Öztürk, yetişkin nüfusun yaklaşık yüzde 13-14’ünün tip 2 diyabetle yaşadığını belirterek, son 30 yılda ciddi bir yükseliş görüldüğünü anlattı.
Türkiye’de ise yetişkinlerin yaklaşık yüzde 16’sının diyabetli olduğunu söyleyen Öztürk, bu durumun sağlıksız yaşam alışkanlıkları ve beslenme düzenindeki değişimle yakından ilişkili olduğunu ifade etti.
Egzersiz Riski Yarıya Yakın Azaltabiliyor
Diyabetten korunmada hareketin en güçlü koruyucu faktörlerden biri olduğuna dikkat çeken Öztürk, egzersizin diyabet riskini yüzde 40’a kadar azaltabileceğini belirtti.
Finlandiya’da yapılan bir araştırmanın, düzenli egzersiz ve kalori azaltımının diyabet riskini yüzde 58’e kadar düşürebildiğini gösterdiğini hatırlatan uzman, aerobik aktivitelerin yanında kas güçlendiren egzersizlerin de insülin duyarlılığını artırdığını söyledi.
Bunun için herkesin fiziksel kapasitesine uygun bir program seçerek, günde en az 30 dakikalık tempolu yürüyüşle başlamasının bile büyük fark yaratacağını vurguladı.
Akdeniz Diyeti Diyabet Riskini Azaltıyor
Beslenmenin diyabetin önlenmesinde belirleyici olduğuna işaret eden Öztürk, Akdeniz tarzı beslenmeye uyum sağlayan kişilerde tip 2 diyabet riskinin yüzde 20-30 oranında daha düşük olduğunu söyledi.
2024 yılında Çin’de yürütülen 12 bini aşkın kişiyi kapsayan çalışmada da bu diyete uyum puanı arttıkça diyabet riskinin her bir puanda yüzde 17 düştüğünün tespit edildiğini belirten uzman, tabaklarda sebze, meyve, tam tahıl, baklagil, sağlıklı yağlar ve balığın ön planda olması gerektiğini vurguladı.
Kırmızı ve işlenmiş etlerle şekerli içeceklerin, rafine karbonhidratların ve aşırı tatlı tüketiminin risk artırdığını söyledi.
Ailede Diyabet Varsa Risk De Artar
Tip 2 diyabetin genetik yönünün göz ardı edilmemesi gerektiğini hatırlatan Dr. Funda Öztürk, birinci derece akrabasında diyabet olan kişilerin riskinin doğal olarak yükseldiğini ve aile sağlık geçmişini bilmenin önem taşıdığını ifade etti.
Uyku Düzeni Kan Şekerini Etkiliyor
Uyku kalitesinin metabolizma üzerinde önemli bir etkisi olduğunu anlatan Öztürk, düzensiz veya yetersiz uykunun insülin duyarlılığını azalttığını ve kan şekeri seviyelerini olumsuz etkilediğini söyledi.
Uyku düzeni bozulan kişilerin bunu yeniden toparlamasının bazen üç haftaya kadar sürebileceğini belirten uzman, düzenli uykunun genel sağlık açısından en temel göstergelerden biri olduğunu vurguladı.
Stres Tüm Dengeleri Bozabilir
Stresin uyku düzenini, beslenme alışkanlıklarını ve fiziksel aktiviteyi doğrudan etkileyen en önemli faktörlerden biri olduğunu ifade eden Öztürk, kişinin kendine katı kurallar koyup bunları sürdüremediğinde strese girmemesi gerektiğini, değişikliklerin kademeli şekilde yapılmasının daha sağlıklı olduğunu söyledi.
Zorlanıldığında profesyonel destek alınabileceğini hatırlatan Dr. Funda Öztürk, her günün yeni bir başlangıç olduğunu unutmamak gerektiğini vurguladı.
