Günümüzde ince ve hafif dizüstü bilgisayarlar gündelik yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelmiş durumdadır. Ancak bu teknolojinin temelleri, Eylül 1975’te IBM’in piyasaya sürdüğü 5100 modeli ile atıldı. 25 kilogram ağırlığındaki IBM 5100, o dönemin büyük ve hareketsiz bilgisayarlarına kıyasla çok daha hafifti ve kolay taşınabiliyordu. Her ne kadar günümüzün dizüstü bilgisayar standartlarını karşılamasa da taşınabilir bilgisayar fikrinin geliştirilmesinde önemli bir kilometre taşı oldu.
Osborne 1: İlk Gerçek Taşınabilir Bilgisayar
Dünyanın ilk gerçek laptopu olarak kabul edilen Osborne 1, 1981 yılında Osborne Computer Corporation tarafından geliştirildi. Adam Osborne’un öncülüğünde üretilen Osborne 1, iki adet dahili disket sürücüsü, çıkarılabilir tam boyutlu bir klavye, dahili küçük bir ekran ve CP/M işletim sistemi ile kullanıcılara sunuldu. Kapatıldığında bir dikiş makinesi çantasına benzeyen cihaz, açılmak istendiğinde yan yatırılıyor ve kablo ile bağlı olan klavye aşağı doğru açılarak kullanıma hazır hale geliyordu.
Osborne 1’in Özellikleri ve Sunduğu Yenilikler
Osborne 1’in yaklaşık 11 kilogram (24 pound) ağırlığı bulunuyordu ve “taşınabilir” kavramı için o dönemde yeni bir bakış açısı kazandırmıştı. Ancak cihazın yalnızca beş inçlik küçük ekranı satır başına 52 karakter görüntüleyebiliyordu. Ayrıca Apple II gibi dönemin popüler masaüstü bilgisayarlarına kıyasla donanımsal olarak geri kalmıştı. Bunun yanında, cihazda dahili bir batarya bulunmuyordu ve çalıştırılabilmesi için prizden elektrik alması gerekiyordu. Bu nedenle Osborne 1 için "taşınabilir" yerine "luggable" yani "sürüklenebilir" ifadesi kullanılmaya başlanmıştı.
Osborne 1’in Teknoloji Tarihindeki Yeri
Tüm teknik sınırlamalara rağmen Osborne 1, insanların bilgisayarlarını ve verilerini yanlarında taşıyabilmesine olanak sağlayan ilk gerçek taşınabilir bilgisayar olarak tarihe geçti. O dönem için büyük bir yenilik olan Osborne 1, dizüstü bilgisayar kavramının yaygınlaşmasına ve taşınabilirlik odaklı bilgisayar teknolojilerinin gelişmesine zemin hazırladı. Bugün günlük hayatın vazgeçilmezi haline gelen dizüstü bilgisayarların temelleri, bu tür cihazlarla atıldı ve bilgisayar kullanımını kişisel ve taşınabilir hale getirerek teknoloji tarihinde yeni bir dönemin başlamasını sağladı.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
Bilgisayarı Kim İcat Etti?
Tek bir kişiyi bilgisayarın mucidi olarak belirtmek zordur, çünkü bilgisayarın gelişimi farklı dönemlerde birçok bilim insanının ve mühendisin katkılarıyla şekillenmiştir. Ancak, modern bilgisayarın temellerini atan önemli isimlerden bazıları şunlardır:
Charles Babbage: 19. yüzyılda "Analitik Motor"u tasarlayarak modern bilgisayarın kavramsal babası olarak kabul edilir.
Alan Turing: İkinci Dünya Savaşı sırasında geliştirdiği Turing makinesi ve şifre çözme çalışmalarıyla bilgisayar biliminin teorik temellerini atmıştır.
John Atanasoff ve Clifford Berry: 1937-1942 yılları arasında ilk elektronik dijital bilgisayar olan Atanasoff-Berry Computer (ABC) üzerinde çalıştılar.
J. Presper Eckert ve John Mauchly: 1946'da tamamlanan ve genel amaçlı ilk elektronik dijital bilgisayarlardan biri olan ENIAC'ı geliştirdiler.
İlk Bilgisayar Kaç Yılında İcat Edildi?
"İlk bilgisayar" tanımına göre farklı tarihler verilebilir.
1830'lar: Charles Babbage'ın Analitik Motoru'nun tasarımı bu döneme denk gelir.
1937-1942: Atanasoff-Berry Computer (ABC) geliştirildi.
1946: ENIAC tamamlanarak kullanıma sunuldu.
Bu nedenle, modern anlamdaki ilk elektronik dijital bilgisayarın 1940'lı yıllarda icat edildiği söylenebilir.
Dünyadaki ilk elektronik dijital bilgisayarlardan bazıları şunlardır:
Atanasoff-Berry Computer (ABC): Iowa Eyalet Üniversitesi'nde John Atanasoff ve Clifford Berry tarafından geliştirilen ve 1942'de tamamlanan bu bilgisayar, transistörlerin öncüsü olan vakum tüplerini kullanarak ikili sayı sistemini kullanan ilk bilgisayarlardan biriydi.
ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer): 1946'da J. Presper Eckert ve John Mauchly tarafından Pensilvanya Üniversitesi'nde tamamlanan ENIAC, büyük boyutlu ve genel amaçlı ilk elektronik dijital bilgisayarlardan biriydi. Özellikle topçu atış masalarının hesaplanması için kullanıldı.
İlk Laptop Ne Zaman Çıktı?
İlk taşınabilir bilgisayar olarak kabul edilen cihazlardan biri, 1981 yılında Osborne Computer Corporation tarafından piyasaya sürülen Osborne 1'dir. Yaklaşık 10.7 kg ağırlığında olan bu cihaz, taşınabilirlik konusunda önemli bir adımdı. Ancak, modern laptoplara benzer özelliklere sahip daha gelişmiş modeller 1980'lerin ortalarından itibaren ortaya çıkmaya başladı.
Türkiye'de İlk Bilgisayar
Türkiye'ye ilk bilgisayar, 1960 yılında Karayolları Genel Müdürlüğü'ne IBM 650 modeli olarak geldi. Bu bilgisayar, ülkenin veri işleme ve mühendislik hesaplamaları gibi alanlarda teknolojiyle tanışmasının başlangıcı oldu.
İlk Laptop Türkiye'ye Ne Zaman Geldi?
Türkiye'ye ilk laptopların gelişi, dünyadaki çıkışlarından kısa bir süre sonra, 1980'lerin ortaları ve sonlarına doğru gerçekleşmiştir. Özellikle ithalat yoluyla ülkeye giren bu cihazlar, iş dünyası ve üniversitelerde kullanılmaya başlanmıştır. Ancak, yaygınlaşması ve kişisel kullanıma girmesi 1990'ları bulmuştur.
