Son yıllarda özellikle İstanbul başta olmak üzere birçok ilde, sokak midyesi, hijyenik olmayan ortamlarda hazırlanan kumpir ve uygun şekilde saklanmayan tavuk ürünleri nedeniyle meydana gelen gıda zehirlenmesi vakaları sık sık gündeme gelmektedir.
Uzmanlar, bu tür gıdalara bağlı gelişen zehirlenmelerin “evde dinlenerek geçecek küçük bir mide rahatsızlığı” olarak görülmesinin büyük bir hata olduğunu vurgulamaktadır.
Midye, tavuk ve garnitürlü kumpir gibi hızlı bozulan gıdalar; sıcaklık, zaman ve hijyen koşullarına bağlı olarak kısa sürede zararlı bakteri ve toksin üretebiliyor. Bu nedenle belirtilerin başlamasından sonraki ilk saatlerde doğru adımların atılması hayati önem taşıyor.
Belirti Başlar Başlamaz Yapılması Gerekenler Nelerdir?
Kusmayı Zorlamayın
Vücut zaten tehlikeli maddeyi atmaya çalışır. Kusmayı bilinçli olarak tetiklemek yemek borusunda tahrişe yol açabileceği gibi, mide içeriğinin akciğerlere kaçmasına (aspirasyon) neden olarak tabloyu ağırlaştırabilir.
İshal Önleyici İlaç Kullanımından Kaçının
İshal, toksinlerin bağırsaktan uzaklaştırılması için doğal bir savunma mekanizmasıdır. Bu süreci baskılayan ilaçlar, toksinlerin vücutta daha uzun süre kalmasına ve şikâyetlerin ağırlaşmasına yol açabilir.
En Kritik Adım: Sıvı–Tuz Dengesini Hızla Yerine Koyun
Kusma ve ishalin aynı anda görülmesi, dakikalar içinde ciddi sıvı kaybına neden olur.
Evde uygulanabilecek basit karışım: 1 bardak su + bir tutam tuz + 1 çay kaşığı şeker
Eczanelerde bulunan oral rehidrasyon solüsyonları, kaybedilen elektrolitleri geri kazanmak için çok daha etkilidir.
38.5°C Üzeri Ateş ve Titreme Alarmdır
Bu tablo sıklıkla Salmonella, Staphylococcus aureus veya Vibrio gibi bakterilerin ürettiği toksinlerle ilişkilidir ve acil tıbbi değerlendirme gerektirir.
Kanlı İshal, Şiddetli Karın Ağrısı veya Baygınlık Hissinde Doğrudan Acile Gidin
Bu belirtiler, ağır gıda zehirlenmesinin “kendiliğinden düzelmeyecek” düzeyde olduğunu gösterir.
Kusmanın Saatlerce Durmaması Ciddi Sıvı Kaybının İşaretidir
Kişi 2–3 saat boyunca aldığı her sıvıyı tekrar kusuyorsa, damar yoluyla sıvı ve elektrolit takviyesi gerektiği için hastane şarttır.
Risk Gruplarında Süreç Çok Daha Hızlı İlerler
Yaşlılar, hamileler ve küçük çocuklarda dehidratasyonun gelişme hızı çok daha yüksektir. Bu nedenle bu gruplarda 1–2 saatlik gecikme bile ciddi risk oluşturabilir.
Şüpheli Deniz Ürünleri Sonrası Zehir Danışma Hattı (114) Aranabilir
Bu hat, belirtilerin şiddeti ve izlenecek yol hakkında hızlı yönlendirme sağlar.
Evde Yapılmaması Gereken Tehlikeli Uygulamalar
-
Gelişigüzel antibiyotik kullanmak
-
Sıvı kaybını gazlı içeceklerle gidermeye çalışmak
-
Ağrı kesici alıp uzanarak geçmesini beklemek
-
Birçok ağrı kesici mideyi daha fazla tahriş eder ve mevcut durumu karmaşık hâle getirebilir.
Midye Zehirlenmesinde Özel Risk: Deniz Toksinleri
Midyeye bağlı zehirlenmeler yalnızca bakteriyel kaynaklı olmayabilir. Denizlerde biriken DSP (Diarrhetic Shellfish Poisoning) ve PSP (Paralytic Shellfish Poisoning) gibi toksinler; kusma, ishal ve karın ağrısına ek olarak felce benzer nörolojik belirtilere ve solunum güçlüğüne yol açabilir.
Bu durumlarda vakit kaybetmeden acil servise başvurmak kritik önem taşır.
