Obstrüktif uyku apnesi, uyku sırasında üst solunum yolunun geçici olarak daralması ya da tamamen kapanması sonucu solunumun kısa süreli durmasıyla ortaya çıkan bir uyku bozukluğudur. Bu duraklamalar gece boyunca defalarca tekrarlanabilir ve vücudun oksijen düzeyini düşürerek uyku bölünmelerine yol açar. Çoğu zaman hafife alınan belirtiler, obstrüktif uyku apnesi adı verilen yaygın ama ciddi bir hastalığa işaret edebilir. Uyku sırasında üst solunum yolunun tıkanmasıyla ortaya çıkan bu durum, yalnızca uyku kalitesini değil, kalp-damar sağlığını ve yaşam süresini de doğrudan etkileyebiliyor. Erken tanı ve düzenli tedavi hastalığın seyrini belirlemektedir.
Obstrüktif Uyku Apnesi Neden Ortaya Çıkar?
Hastalığın temelinde üst solunum yolunun yapısal ya da işlevsel olarak daralması yer alır. Uyku sırasında kasların gevşemesi, hava yolunun açık kalmasını zorlaştırır. Başlıca nedenler şunlardır:
· Fazla kilo ve boyun çevresinde yağlanma
· Bademciklerin büyük olması
· Alt çenenin geride konumlanması
· Burun tıkanıklıkları
· Sigara ve alkol kullanımı
· Aile öyküsü
Obstrüktif Uyku Apnesi Belirtileri Nelerdir?
Belirtiler genellikle gece ve gündüz bulguları olarak iki grupta değerlendirilir. Hastaların büyük bölümü gündüz şikâyetleri nedeniyle doktora başvurur. Gece görülen belirtiler ise şunlardır:
· Yüksek sesli ve düzensiz horlama
· Uykuda nefesin durması
· Ani uyanmalar ve boğulur gibi hissetme
· Gece terlemesi
· Gündüz görülen belirtiler:
· Sabah baş ağrısı
· Gün boyu aşırı uyku hali
· Konsantrasyon ve dikkat sorunları
· Unutkanlık ve halsizlik
Nasıl Tanı Konulur?
Tanı süreci, ayrıntılı hasta öyküsü ve uyku testleriyle yürütülür. En güvenilir tanı yöntemi uyku laboratuvarında yapılan polisomnografi testidir. Bu testte uyku sırasında solunum, oksijen düzeyi ve kalp ritmi eş zamanlı olarak izlenir.
Obstrüktif Uyku Apnesi Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi, hastalığın şiddetine ve altta yatan nedenlere göre planlanır. Amaç, hava yolunun açık kalmasını sağlamak ve uyku kalitesini artırmaktır. Tedavi seçenekleri şunlardır:
· Kilo kontrolü ve yaşam tarzı değişiklikleri
· CPAP cihazı ile pozitif hava basıncı tedavisi
· Ağız içi apareyler
· Gerekli durumlarda cerrahi müdahaleler
Kimler Risk Altındadır?
Obstrüktif uyku apnesi her yaşta görülebilse de bazı gruplarda risk daha yüksektir. Yüksek risk grubunda yer alanlar:
· Obezite sorunu olan bireyler
· Erkekler
· 40 yaş üzeri kişiler
· Boyun çevresi kalın olanlar
· Hipertansiyon ve diyabet hastaları
