Şirketlerin finansal yapılarını güçlendirmek ve büyüme stratejilerini sürdürülebilir hale getirmek için başvurduğu yöntemlerin başında sermaye artırımı geliyor.
Mevcut sermayenin yükseltilmesi esasına dayanan bu işlem, şirketlere yeni kaynak yaratma imkânı veriyor.
Sermaye artırımı süreci, kimi zaman ortaklardan sağlanan ek katkılarla, kimi zaman ise hisse senedi ihracı yoluyla hayata geçiriliyor.
Borç oranlarını düşürmek, mali dengeyi sağlamak, riskleri azaltmak ve yeni yatırımlar için alan oluşturmak amacıyla uygulanan bu yöntem, bedelli ve bedelsiz olmak üzere iki ana başlık altında değerlendiriliyor.
Sermaye Artırımı Neden Tercih Ediliyor?
Borsa yatırımcılarının yakından takip ettiği kavramlardan biri olan sermaye artırımı, şirketlerin mevcut sermaye yapısını genişleterek ilave fon elde etmesine olanak tanıyor.
Bu süreçte işletmeler, pay sahiplerine ya da yeni yatırımcılara hisse senedi sunarak faaliyetlerini destekleyecek kaynak yaratıyor.
Sermaye artırımı işlemleri, Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) belirlediği mevzuat çerçevesinde yürütülüyor.
Şirketler bu yöntemi; ekonomik dalgalanmalara karşı daha dayanıklı hale gelmek, borç yükünü azaltmak, operasyonel kapasiteyi artırmak, yeni pazarlara açılmak ve büyüme hedeflerini hızlandırmak amacıyla tercih ediyor.
Bu adım sayesinde firmalar hem mali yapısını sağlamlaştırıyor hem de uzun vadeli rekabet gücünü artırmayı hedefliyor.
Sermaye Artırımı Türleri
Bir şirketin hangi sermaye artırımı yöntemini seçeceği; finansal durumu, büyüme hedefleri, piyasa koşulları ve ortakların beklentilerine göre şekilleniyor.
Uygulamada en sık karşılaşılan iki yöntem bedelli sermaye artırımı ve bedelsiz sermaye artırımı olarak öne çıkıyor.
Bedelli Sermaye Artırımı Nasıl İşler?
Bedelli sermaye artırımı, şirketin mevcut ortaklarından ya da dış yatırımcılardan belirli bir bedel karşılığında yeni kaynak sağlaması anlamına geliyor.
Bu yöntemde, hisse senedi satışı yoluyla şirketin sermaye tabanı genişletiliyor.
Genel kurulda alınan kararın ardından SPK’ya başvuru yapılıyor ve Kurul’un incelemesi sonucunda süreç onaylanıyor ya da reddediliyor.
Bedelli sermaye artırımı işlemleri genellikle birkaç hafta ile birkaç ay arasında tamamlanıyor.
Bu süreçte dikkat çeken unsurlardan biri de “rüçhan hakkı” olarak adlandırılan öncelikli alım hakkı oluyor.
Mevcut ortaklar, bu hak sayesinde yeni ihraç edilen hisseleri öncelikli olarak satın alabiliyor.
Rüçhan hakkını kullanmak istemeyen yatırımcılar ise bu hakkı devrederek sürecin dışında kalabiliyor.
Rüçhan hakkının kullanım süresi çoğunlukla 15 ile 60 gün arasında değişiklik gösteriyor.
Bedelsiz Sermaye Artırımı Nedir?
Bedelsiz sermaye artırımı, şirketin kendi iç kaynaklarını sermayeye eklemesi yoluyla gerçekleştiriliyor.
“Hisse bölünmesi” olarak da bilinen bu yöntemde yatırımcılardan herhangi bir ödeme talep edilmiyor.
Mevcut hisse sayısı artarken, hisse fiyatı artırım oranı kadar düşüyor ve şirketin toplam piyasa değeri değişmeden kalıyor.
Uzun vadeli yatırımcılar açısından genellikle olumlu değerlendirilen bedelsiz sermaye artırımı, sahip olunan pay adedini artırırken potansiyel getiriyi de destekleyebiliyor.
Şirketler bu yöntemi, geçmiş dönemlerde biriken ancak henüz sermayeye eklenmemiş kaynaklarını aktifleştirmek amacıyla tercih ediyor.
İlk aşamada hisse başına düşen fiyatın gerilemesi kısa vadede olumsuz bir algı yaratabilse de, bu uygulama hisse yapısının güncellenmesi açısından önemli bir avantaj sunuyor.
Bedelli ve Bedelsiz Arasındaki Farklar
Bedelli sermaye artırımlarında şirket, ortaklardan ve yeni yatırımcılardan bedel karşılığında fon sağlıyor ve elde edilen tutarı doğrudan sermayesine ekliyor. Bu süreç SPK onayına tabi olurken, belirli bir takvim çerçevesinde tamamlanıyor.
Bedelsiz sermaye artırımlarında ise dışarıdan herhangi bir nakit girişi gerçekleşmiyor. Şirketin mevcut özkaynakları sermayeye dönüştürülerek yeni hisseler ortaklara dağıtılıyor.
Bu yöntem genel kurul kararıyla uygulanıyor ve tamamen şirketin iç kaynaklarına dayanıyor.
Sermaye Artırımı Nasıl Gerçekleştiriliyor?
Sermaye artırımı süreci, şirketin mali yapısının ve piyasa koşullarının detaylı şekilde analiz edilmesiyle başlıyor.
Uygulanacak artırım türü belirlendikten sonra hisse değerleri tespit ediliyor ve yatırımcılara sunuluyor.
Bedelsiz sermaye artırımlarında ise şirket bünyesindeki iç kaynaklar doğrudan sermayeye aktarılıyor.
Her iki yöntemde de SPK’ya başvuru yapılması ve işlemlerin yasal çerçevede yürütülmesi zorunlu tutuluyor.
Sermaye Artırımı Hisseleri Nasıl Etkiler?
Sermaye artırımı kararlarının hisse fiyatları üzerindeki etkisi, şirketin mali durumu ve artırımın hangi amaçla yapıldığına bağlı olarak değişiyor.
Finansal yapısı güçlü ve büyüme potansiyeli yüksek şirketlerin bedelli sermaye artırımı kararları yatırımcılar tarafından olumlu yorumlanabiliyor.
Buna karşılık, mali sıkıntılar yaşayan şirketlerin aynı yönteme başvurması piyasada olumsuz beklentilere yol açabiliyor.
Bu nedenle uzmanlar, yalnızca sermaye artırımı kararına bakılarak yatırım yapılmasının sağlıklı bir yaklaşım olmadığını vurguluyor.
