Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Türkiye’nin enerji ve maden kaynaklarını verimli, çevre dostu ve sürdürülebilir yöntemlerle değerlendirdiğini vurgulayarak, “Kaynak ve teknolojide kendine yeten bir Türkiye hedefimiz var” açıklamasında bulundu.
Bayraktar, Sıfır Atık Vakfı tarafından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, BM Çevre Programı (UNEP) ve BM İnsan Yerleşimleri Programı (UN-Habitat) iş birliğiyle gerçekleştirilen Uluslararası Sıfır Atık Forumu’nun kapanış oturumunda konuştu.
Forumda, sıfır atık yaklaşımının sadece çevre politikalarıyla sınırlı kalmayıp, aynı zamanda kaynak yönetiminde yeni bir kalkınma modelini işaret ettiğini söyleyen Bayraktar, “İnsanoğlu her yıl 2,1 milyar ton katı atık üretiyor. Bu atıkların yalnızca yüzde 19’unu geri dönüştürebiliyoruz ve sadece yüzde 11’ini yakarak enerjiye çeviriyoruz” dedi.
Bakan, 2050 yılına kadar küresel atık miktarının yüzde 70 artmasının öngörüldüğünü belirterek, “Döngüsel ekonomi uygulamalarıyla bu atıkların 2050’ye kadar 4,5 trilyon dolarlık ekonomik değer yaratması mümkün. Bu tablo, enerji ve madencilik sektörlerinde üretimden atık yönetimine kadar bizi yeni bir paradigmanın içine itiyor” ifadelerini kullandı.
Belediye Atıklarından Enerji Üretimi Artıyor
Türkiye’de günlük ortalama 100 bin ton belediye atığı oluştuğuna dikkat çeken Bayraktar, bu atıkların yaklaşık yüzde 10’unun enerjiye dönüştüğünü söyledi.
Bayraktar, özellikle çimento sektöründe atıktan türetilmiş yakıt kullanımının hızla yaygınlaştığını ve bunun yılda yaklaşık yarım milyon ton kömür eşdeğeri enerji tasarrufu sağladığını ifade etti.
Atıktan enerji üreten tesislerin, dünya genelinde 600 milyon kişinin enerji ihtiyacını karşılayabildiğine dikkat çekildi. Ayrıca biyogaz ve biyometan tesisleri ile tarımsal ve gıda atıklarının enerji döngüsüne kazandırıldığı vurgulandı.
“2053 Net Sıfır Emisyon” Hedefiyle Uyumlu Enerji Çalışmaları
Bakan Bayraktar, hızla artan enerji talebine yanıt verirken 2053 net sıfır emisyon vizyonuna uygun politikalar geliştirdiklerini belirtti.
Bayraktar, enerji verimliliği, yenilenebilir kaynaklar, yerli enerji kullanımı, nükleer enerji ve hidrojen teknolojilerini öncelikli alanlar olarak sıralayarak, “Enerji ve maden kaynaklarımızı çevreye duyarlı, sürdürülebilir ve maksimum yerlilikle değerlendirerek ülkemize en yüksek katkıyı sağlamayı amaçlıyoruz. Hedefimiz, insanı ve çevreyi merkeze alan, net ihracatçı, kaynak ve teknolojide kendi kendine yeten bir Türkiye” dedi.
Bayraktar, enerji dönüşümünü planlı ve sürdürülebilir bir şekilde ilerletmek için “akıllı, esnek, duyarlı ve kapsayıcı” politikalar geliştirdiklerini söyledi.
Endüstriyel simbiyoz, atık ısı geri kazanımı ve atıkların ikinci ham madde olarak kullanımı gibi projelerin desteklendiğini belirten Bakan, Yenilenebilir Enerji Destekleme Mekanizması (YEKDEM) kapsamında belediye, bitkisel yağ, gıda değeri olmayan tarımsal ve hayvansal atıkların enerji kaynağı olarak kullanımının teşvik edildiğini aktardı.
Bayraktar, bugüne kadar sanayicilerin 726 verimlilik artırıcı projesine hibe desteği sağlandığını ve 73 atık ısı geri kazanım projesinin hayata geçirildiğini ifade etti.
Madencilik Atıklarının Geri Kazanımı Ön Planda
Madencilik sektörünün dünya genelindeki atıkların yaklaşık yüzde 40’ını oluşturduğunu kaydeden Bayraktar, bu atıklardaki metal ve mineral potansiyelinin yüksek olduğunu belirtti.
Madencilik faaliyetlerinde çevre duyarlılığı ve kaynak verimliliğinin öncelikli olduğunu vurgulayan Bakan, maden sahalarında üretimden kaynaklanan atıkların altyapı projelerinde değerlendirilmesine yönelik izinler verdiklerini söyledi.
İki yılı aşkın süredir yürütülen Türkiye Geneli Rehabilite Edilmiş Maden Sahaları ve Madencilik Sosyal Sorumluluk Çalışmalarının Tespiti Projesi kapsamında, 53 ilde 182 maden sahasında rehabilitasyonun tamamlandığını belirten Bayraktar, “Böylece 12 bin 747 hektarlık alanda 23 milyon 400 bin fidan toprakla buluştu” dedi.
Sıfır Atık Yönetim Sistemi ve Eğitim Çalışmaları
Bakan, insanı ve çevreyi merkeze alan anlayışla yapılan çalışmalara dikkat çekerek, Sıfır Atık Hareketi’ni “sadece bir çevre projesi değil, aynı zamanda yeni bir medeniyet tasavvuru” olarak gördüklerini belirtti.
Bayraktar, Sıfır Atık Vakfı Onursal Başkanı Emine Erdoğan’ın himayelerinde başlatılan bu hareketle çevreden enerjiye, sera gazı salınımından depolama alanlarına kadar tasarruf sağlandığını söyledi.
Bakanlığın Sıfır Atık Projesi kapsamında merkez ve bağlı kurumlarda yönetim sistemini kurduğunu ve yaklaşık 11 bin personele eğitim verdiklerini açıklayan Bayraktar, “Son 6 yılda bakanlığımızın tüm kuruluşları ile birlikte 26 milyon tonun üzerinde atık bertaraf ettik ve 6 milyon 900 bin ton atığı geri kazandık. Bu süreçte 1 milyon tondan fazla atığı alternatif hammadde olarak değerlendirdik” dedi.
Bayraktar, biyokütle, atık ısı geri kazanımı, jeotermal sistemler ve atık madeni yağların yeniden kullanımı gibi uygulamaların enerji verimliliği politikalarının ayrılmaz bir parçası olduğunu ifade etti.
Türkiye genelinde yaklaşık 190 biyokütle enerji tesisinin faaliyet gösterdiğini belirten Bakan, bu tesislerde organik atıklardan elektrik ve ısı üretildiğini, tarımsal ve belediye atıklarının ekonomiye kazandırıldığını aktardı.
