Mahmut ÇOLAK'ın 1 Aralık 2023 tarihli yazısı: Sporcular Sosyal Güvenlik Kapsamında Mı?
Herhangi bir sporu yapmayı kendilerine meslek edinen ve bundan kazanç sağlayan kişilere profesyonel sporcu, sporu kazanç getiren bir meslek şeklinde yapmayan kişilere ise amatör sporcu denir. Amatör sporcu, sporu hobi olarak veya sağlıklı yaşama adına para karşılığı olmaksızın yapan kişiler olarak ta tarif edebiliriz. Bu yazımda sporcular sosyal güvenlik kapsamında mı sorusuna cevap arayacağım.
Profesyonel sporcular kulüplerinin (yani işverenlerinin) gösterdiği yerlerde tespit edilmiş çalışma saatlerine tabi olarak ve işveren veya vekilinin emir ve talimatı altında antrenman ve müsabakalar yaptıklarına, mukabilinde önceden yapılmış anlaşma ile tespit edilmiş ücretleri aldıklarına göre, anılan kimselerin işverenle hukuki ilişkileri bir hizmet akdine dayanmaktadır.
Gençleri spora teşvik etmek, gelecek vadeden sporculara sahip çıkmak, belli spor branşlarını güçlendirmek vb. gibi nedenlerden dolayı bazı sporculara, kulüpleri tarafından düzenli ödemeler yapılmaktadır. Sporcularla yapılan sözleşmelerde aylık ödenecek ücretin asgari ücret veya üzerinde belirlenmesi durumunda, bunlar 4a (SSK) sigortalı sayılacak, aksi halde sigortalı sayılmayacaktır.
Gerek profesyonel gerekse de amatör sporcular iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı kapsamında olup, 6331 sayılı Kanunda herhangi bir istisnaya yer verilmediğinden, haklarında iş sağlığı ve güvenliği mevzuat hükümleri uygulanacaktır.
Profesyonel sporcular 4a kapsamında sigortalı sayıldıkları için 4447 sayılı Kanuna tabi olup, %1 sporcudan, %2 kulüpten işsizlik sigortası primi kesilir, amatör sporcular genel olarak 4a kapsamında sigortalı sayılmadıkları için 4447 sayılı Kanuna tabi olmayacaktır.
Sporcular, İş Kanunu kapsamı dışında tutulmuşlardır. Bu sebeple sporcular hakkında İş Kanunu hükümleri uygulanmaz. İş Kanunu hükümleri uygulanmayan sporculardan, profesyonel sporcular 4a kapsamında sigortalı sayılmakta, amatör sporcular ise sigortalı sayılmamaktadır. Burada çıkan sonuç şudur: İşçi sayılmayanların (örneğin sporcular gibi) 5510 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olmayacakları anlamına gelmez. Profesyonel sporcular işçi sayılmazken sigortalı sayılmaktadır.
Ülkemizde sporun ve spor dallarının geliştirilmesi, yaygınlaştırılması Gençlik ve Spor Bakanlığı’na bağlı Spor Hizmetleri Genel Müdürlüğü aracılığı ile yürütülmektedir. Spor Hizmetleri Genel Müdürlüğü, gençlik ve spor kulüpleri, üniversiteler, kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmakta, amatör sporcular bu faaliyetlerde fahri olarak görevlendirilmektedirler.
Gençlik ve Spor Bakanlığı, Spor Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Futbol Federasyonu, bağımsız spor federasyonları tarafından yapılan her türlü gençlik ve spor faaliyetleri ile bu faaliyetlerle ilgili kamp, eğitim ve hazırlık çalışmalarında süreklilik arz etmeyecek şekilde görevlendirilenler hobi amaçlı bu çalışmalarından dolayı sigortalı sayılmayacaklardır. Amatör sporcular, profesyonel sporcuların aksine, spor faaliyetlerini bir kulübe (işverene) bağlı olmadan ve sürekli ücret almadan yürütmektedirler. Bu sebeple de hizmet akdi söz konusu olmamaktadır.
Kısaca SGK uygulamasına göre, herhangi bir spor dalını kendisine meslek edinen ve bundan kazanç sağlayan profesyonel sporcular kulüplerinin (işverenin) gösterdiği yerlerde tespit edilmiş çalışma saatlerine tabi olarak ve işveren veya vekilinin emir ve talimatı altında antrenman ve müsabakalar yaptıklarına, mukabilinde önceden yapılmış anlaşma ile tespit edilmiş ücretleri aldıklarına göre, anılan kimselerin işverenle hukuki ilişkileri bir hizmet akdine dayanmış olacağından 4a kapsamında sigortalı sayılmaları gerekmektedir. Gençleri spora teşvik etmek, gelecek vadeden sporculara sahip çıkmak, belli spor branşlarını güçlendirmek vb. gibi nedenlerden dolayı amatör sporculara, kulüpleri tarafından herhangi bir şekilde ücret ödenmiyorsa sigortalı sayılmayacaktır.
Sevgi ve saygılarımla.
Sosyal güvenlikle hoşça kalınız.
