Türkiye ekonomisinin ödemeler dengesinde pozitif tablo sürüyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, cari işlemler hesabı eylülde 1 milyar 112 milyon dolar fazla verdi.
Böylece cari denge temmuz ve ağustostaki artı seyrin ardından üst üste üçüncü ayda da fazla vermiş oldu.
Temmuz ayında 1 milyar 738 milyon dolar, ağustosta ise 5 milyar 418 milyon dolar fazla veren cari işlemler hesabı, yılın üçüncü çeyreğinde pozitif bir görünüm ortaya koydu.
Finansman kalitesindeki iyileşme ve üretim kapasitesindeki artış, ödemeler dengesine de yansıdı.
Yıllıklandırılmış verilere bakıldığında, eylül itibarıyla cari açık 20,1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
Aynı dönemde ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı 64,8 milyar dolar olurken, hizmetler dengesi 62,6 milyar dolar fazla verdi.
Birincil gelir dengesi 17,6 milyar dolar, ikincil gelir dengesi ise 308 milyon dolar açıkla kayıtlara geçti.
Hizmet Gelirleri 7 Milyar Doları Aştı
Eylül ayında hizmetler dengesi kaynaklı net girişler 7 milyar 707 milyon dolar olarak hesaplandı.
Bu kalem altında taşımacılık hizmetlerinden 2 milyar 269 milyon dolar, seyahat gelirlerinden ise 6 milyar 259 milyon dolar net kazanç sağlandı.
AA Finans analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, cari dengenin 2023 yılında 41,5 milyar dolar açık verdiğini, bu rakamın 2024’te 10,5 milyar dolara gerilediğini belirterek, “Finansal koşullardaki sıkılaşma, küresel belirsizliklerdeki azalma ve enerji maliyetlerindeki oynaklığın sınırlanmasıyla yıl sonu cari açık tahminimizi 22 milyar dolar seviyesinde tutuyoruz” dedi.
Bürümcekçi, cari dengedeki iyileşmede net altın ve enerji ithalatındaki gerilemenin belirleyici olduğunu vurgulayarak, “Net altın ithalatı 13,6 milyar dolar ile geçen yıla göre 12,1 milyar dolar azaldı. Net enerji ithalatı ise 49,1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşerek 2023’e kıyasla 3,6 milyar dolar daraldı” ifadelerini kullandı.
Uzman, cari dengede gözlenen 29,9 milyar dolarlık iyileşmenin yaklaşık yüzde 53’ünün bu iki kalemden kaynaklandığını, hizmet ticareti revizyonunun da olumlu katkı sağladığını söyledi.
Bürümcekçi, “Bu yılın dokuz ayında net altın ithalatı 13,3 milyar dolarla geçen yılın aynı dönemine göre 4,7 milyar dolar daha fazla açık verdi. Net enerji ithalatı ise 34,7 milyar dolar seviyesinde olup, geçen yılın aynı dönemine göre 700 milyon dolar azaldı” değerlendirmesinde bulundu.
Kuveyt Türk Yatırım Araştırma Direktörü Kutay Gözgör ise dış ticaret açığı ve küresel sermaye akımlarındaki oynaklığın önümüzdeki dönemde cari dengede dalgalanmalara neden olabileceğini söyledi.
“Avrupa ekonomisindeki toparlanma, enerji fiyatlarının seyri ve iç talep kaynaklı ithalat baskısı, cari dengenin yönünü belirleyecek temel faktörler olacak” diyen Gözgör, 2025 yılı için cari işlemler dengesinin 22,9 milyar dolar açık vereceğini ve bu rakamın milli gelire oranının yüzde 1,5 civarında olacağını öngördü.
Bluebay Varlık Yönetimi Gelişen Piyasalar Kıdemli Stratejisti Timothy Ash de düşük enerji ithalat maliyetleri ve turizm gelirlerindeki güçlü seyrin ödemeler dengesine olumlu yansıdığını ifade etti.
Ash, “Beklentilere paralel gelen veriler, turizmin sürdürülebilirliğinin umut verici olduğunu gösteriyor. Türkiye, turistler için yeni pazarlar bulma konusunda başarılı bir ivme yakaladı” değerlendirmesinde bulundu.
