Sürekli bildirimler, kısa videolar ve bitmek bilmeyen sosyal medya akışları, özellikle DEHB'li yetişkinlerin dikkatini daha çok zorluyor. Psikiyatri Uzmanı Dr. Zuhal Doğan Bektaş, dijital dünyanın etkilerini ve odaklanmayı artıracak yöntemleri anlattı. Teknoloji yönetimi, kişisel verimlilik için kritik bir araç haline geliyor.
DEHB Yetişkinlikte de Etkili
Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı’ndan Dr. Öğr. Üyesi Zuhal Doğan Bektaş, Ekim ayının DEHB Farkındalık Ayı kapsamında, yetişkinlerde DEHB’nin günlük yaşam üzerindeki etkilerini değerlendirdi.
Dr. Doğan Bektaş, “DEHB sadece dikkati toplama sorunu değildir. Planlama, organize olma, dürtü kontrolü, zaman yönetimi ve duygusal dengeyi etkileyen nörogelişimsel bir bozukluktur. Çocuklukta tanı konmamış olsa bile yetişkinlikte belirtiler devam edebilir” diye konuştu.
Yetişkin DEHB’sinin Üç Temel Belirtisi
Uzman, yetişkin DEHB’sinin dikkat eksikliği, dürtüsellik ve içsel huzursuzluk (hiperaktivite) olarak ortaya çıktığını belirtti:
- Dikkat eksikliği: Uzun süre odaklanamama, işleri yarım bırakma ve unutkanlık öne çıkıyor.
- Dürtüsellik: Sabırsızlık, acele karar verme ve düşünmeden hareket etme iş ve sosyal ilişkileri zorlaştırıyor.
- Hiperaktivite: Yetişkinlerde zihinsel hareketlilik, sürekli meşgul olma ihtiyacı olarak görülüyor.
Dr. Doğan Bektaş, “İş performansında dalgalanmalar, randevulara geç kalma veya ilişkilerde sabırsızlık, DEHB’li yetişkinlerin sıklıkla karşılaştığı sorunlar arasında” dedi.
Dijital Çağ DEHB’yi Tetikliyor
Sürekli uyarıcılarla dolu dijital dünya, DEHB’li bireyler üzerinde daha belirgin etkiler yaratıyor.
Dr. Doğan Bektaş, “Bildirimler, sosyal medya ve kısa videolar beynin ödül sistemini sık uyarıyor. DEHB’li bireyler dopamin gibi motivasyon kimyasallarına karşı daha duyarlı. Bu da odaklanmayı zorlaştırıyor, dikkat süresini kısaltıyor ve erteleme davranışlarını artırıyor” ifadelerini kullandı.
Uyku ve Dikkat Dengesi Kritik
Teknoloji kullanımının uyku düzenini de etkilediğini belirten uzman, “Akşam saatlerinde ekran ışığına maruz kalmak uykuya dalmayı güçleştirir, sabah yorgun uyanmaya sebep olur. Bu durum, dikkat dağınıklığı ve sabırsızlık gibi DEHB belirtilerini yoğunlaştırır” uyarısında bulundu.
Dijital Dünyada Dikkat için 6 Öneri
Dr. Doğan Bektaş, DEHB’li bireylerin dijital çağda dikkati artırmak için uygulayabileceği stratejileri şöyle sıraladı:
- Süre sınırlaması: Pomodoro tekniği veya ekran süresi sınırlayıcı uygulamalar kullanın.
- Bildirimleri azaltın: Gereksiz mesaj ve bildirimleri kapatın.
- Fiziksel planlayıcılar: Ajanda veya yapılacaklar listesi zihni sabitlemeye yardımcı olur.
- Düzenli egzersiz: Yürüyüş, yoga veya dans dikkat ve motivasyonu artırır.
- Ekransız zaman dilimleri: Yemek ve yatmadan önce ekran kullanımını sınırlayın.
- Uyku ve beslenme: Düzenli uyku ve dengeli beslenme belirtileri hafifletir.
Dr. Doğan Bektaş, “Teknolojiyi doğru kullanmak DEHB’li bireyler için hayatı kolaylaştırır. Burada önemli olan kişinin teknolojiyi yönetmesi, teknolojinin kendisini yönetmesine izin vermemesidir” dedi.
Farkındalık ve Destekle Potansiyel Ortaya Çıkıyor
Uzman, DEHB’nin bir karakter eksikliği olmadığını vurgulayarak sözlerini “Erken farkındalık, uygun tedavi ve yaşam düzenlemeleriyle DEHB’li bireyler potansiyellerini en verimli şekilde kullanabilir. Dijital dünyanın hızına kapılmadan kendi ritmini bulmak mümkün; iyileşmenin ilk adımı kendini anlamaktan geçer” şeklinde tamamladı.
