Histamin, vücudun savunma mekanizmasında rol alan, alerjik reaksiyonlardan mide asidi üretimine kadar pek çok süreçte görev üstlenen doğal bir kimyasal maddedir. Ancak bazı kişilerde histamin parçalanamadığında baş ağrısı, kızarma, çarpıntı ve sindirim sorunları gibi şikâyetler ortaya çıkabilmektedir. Bu duruma ‘histamin intoleransı’ adı verilir ve bu doğru yönetilmediğinde yaşam kalitesini belirgin biçimde düşürebilmektedir.
Histamin Vücutta Ne İşe Yarar?
Histaminin etkileri çoğu zaman koruyucu niteliktedir fakat dengesizliğinde rahatsız edici belirtiler gelişebilir. Öne çıkan işlevler şunlardır:
· Alerjik yanıtın başlatılmasına katkı
· Damar geçirgenliğini artırarak savunmayı hızlandırma
· Mide asidi salgısının düzenlenmesi
· Beyinde bazı sinir iletim süreçlerine destek
Histamin Hangi Besinlerde Bulunur?
Histamin özellikle fermente ve bekletilmiş gıdalarda yüksektir. Bununla birlikte bazı besinler, histaminin salınımını artırabilir. Histaminin en sık bulunduğu besinler:
· Fermente peynirler, salam-sucuk türleri
· Turşu, soya sosu, sirke
· Balık ve deniz ürünlerinin beklemiş olanları
· Şarap ve bira gibi alkollü içecekler
· Domates, patlıcan, ıspanak gibi bazı sebzeler
Histamin İntoleransı Nedir?
Histamin intoleransı, vücuda alınan veya vücutta üretilen histaminin yeterince parçalanamaması sonucu gelişen bir durumdur. Genellikle DAO (diamin oksidaz) adlı enzimin yetersizliği ya da işlev bozukluğu ile ilişkilendirilir. Bu durumda histamin kanda birikir ve alerjiye benzeyen fakat klasik testlerle doğrulanamayan yakınmalar ortaya çıkar.
Histamin İntoleransının Belirtileri Nelerdir?
Belirtiler kişiden kişiye değişebilir ve çoğu zaman yeme sonrası artar. En sık bildirilen şikâyetler şunlardır:
· Yüzde ve boyunda kızarma, sıcak basması
· Baş ağrısı, migren benzeri ağrılar
· Kalp çarpıntısı, tansiyon dalgalanması
· Karın ağrısı, şişkinlik, ishal
· Kaşıntı, ürtiker benzeri döküntüler
· Burun akıntısı, nefes darlığı hissi
Neden Ortaya Çıkar?
· DAO enziminin genetik olarak düşük olması
· Bağırsak geçirgenliği ve bazı sindirim hastalıkları
· Alkollü içecekler ve bazı ilaçlar
· Histamin açısından zengin besinlerin sık tüketimi
Nasıl Tanı Konulur?
Kesin bir standart test olmasa da tanıda izlenen başlıca adımlar şunlardır:
· Ayrıntılı beslenme ve semptom günlüğü
· Gerekli görüldüğünde DAO düzeyinin değerlendirilmesi
· Diğer alerjik ve gastrointestinal hastalıkların dışlanması
· Hekim gözetiminde eliminasyon ve yeniden deneme süreci
Histamin İntoleransı Nasıl Yönetilir?
Tedavi, çoğunlukla histamin yükünü azaltmaya ve altta yatan nedenleri düzeltmeye odaklanır. Kişiye özgü plan yapılması önemlidir. Uygulanabilecek yaklaşımlar şunlardır:
· Histamin içeriği yüksek gıdaların azaltılması
· Taze ve kısa süre beklemiş gıdaların tercih edilmesi
· Alkol ve tetikleyici ilaçlardan kaçınma (doktor önerisiyle)
· Bağırsak sağlığını destekleyen beslenme düzeni
· Gerekli durumlarda hekim denetiminde takviye ve ilaçlar
