Ölüm, tarih boyunca insanları derin düşüncelere sevk eden, saygı ve korkuyla karışık duygular yaratan evrensel bir gerçektir. Bazıları için ölüm, yeni bir yaşamın başlangıcı ve sevdiklerle kavuşma anı olarak görülürken, kimileri için ise mutlak yokluktur.
İnsanlar, hayatın kaçınılmaz sonu olan ölümü kabullenmekle birlikte, ne zaman ve nasıl gerçekleşeceği belirsizliği nedeniyle genellikle kendi ölümünden çok başkalarının ölümünü düşünür.
Ölmek Üzere Olan Kişide Görülen Fiziksel Değişiklikler
Ölmek üzere olan bireylerde ise vücutta çeşitli fiziksel değişimler gözlemlenir. Genellikle burundan değil ağızdan nefes alıp verme görülür ve ağız kuruluğu artar. Bu dönemde su içirebilmek önemli olup, yutkunma güçlüğü varsa pamuklu bezle nemlendirme önerilir. Ayrıca dilin geriye çekilmesi solunumu zorlaştırabileceğinden, başın yan ve hafif yukarı pozisyonda tutulması gerekir.
Göz kapakları uzun süre açık kalabilir ve bu durum göz kuruluğuna yol açar. Serum fizyolojik veya göz damlaları ile nemlendirme yapılmalıdır. Kan dolaşımının yavaşlaması sebebiyle cilt, özellikle el ve ayaklarda soğukluk yaşanır. Hastanın üzerinin ince bir örtüyle kaplanması rahatlık sağlar. Uzun süren bu süreçte yatak yaralarını önlemek için pozisyon değişikliği ve deri bakımı önemlidir.
Hasta ve Çevresinde Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Ölmek üzere olan kişinin yanında sakin ve normal ses tonuyla konuşulmalı, istenmeyen konular dışarıda konuşulmalıdır. İşitme duyusu en son kaybedilen duyudur; bu yüzden hastanın yanında olumlu ve rahatlatıcı sözler söylenmesi önemlidir.
Kültürümüzde hasta başında Kur’an okunması da manevi destek sağlar. Ortam ışığı dengeli ve sessiz tutulmalıdır.
Ölümden Sonra Vücutta Meydana Gelen Değişiklikler
Livor Mortis (Morarma): Ölümden sonraki ilk 12 saatte vücutta morarma başlar. Bu durum ölüm saatinin belirlenmesinde kullanılır.
Rigor Mortis (Sertleşme): Ölüm sonrası 48 saat içinde kaslar sertleşir, bu biyokimyasal değişim sonucu gerçekleşir.
Vücut Rengi ve Hipokrat Yüzü: Kalp durduğunda vücut solgunlaşır, gözler çukurlara kayar, yüz bölgesinde Hipokrat Yüzü olarak adlandırılan renk değişiklikleri oluşur.
İdrar ve Dışkı Boşalması: ATP enerjisinin tükenmesiyle sfinkter kasları gevşer ve istemsiz boşalma yaşanabilir.
