İnsan vücudunda çıkan benler yani nevüsler, melanosit adı verilen hücrelerin deri altında çoğalması sonucunda meydana gelmektedir. Melanin pigmenti, cilt rengini ve bronzlaşmayı etkileyen bir pigment olarak bilinmektedir.
Benlerin oluşum süreci çoğunlukla doğuştan gelen faktörlere bağlı olsa da yaşam boyu maruz kalınan çevresel etkenlerle de alakalı olabilmektedir. Çoğu ben zararsızdır, ancak bazıları sağlık açısından takibe alınmalıdır.
Benlerin Oluşma Nedenleri Nelerdir?
1. Genetik faktörler, kişinin benlerinin oluşumunda büyük bir rol oynamaktadır. Ailede benleri fazla olan kişilerde, benlerin oluşma riski daha yüksek olabilmektedir.
2. Güneş ışığına maruz kalmak, benlerin oluşumunu etkileyen en önemli çevresel faktörlerden biridir. Koruyucu önlemler almadan güneşe maruz kalmak, melanositlerin daha fazla melanin üretmesine neden olarak vücuttaki benlerin sayısını ve boyutunu artırabilmektedir.
3. Yaş ilerledikçe, vücutta yeni benlerin oluşma olasılığı artar. Genellikle çocukluk ve ergenlik dönemlerindeki benler, daha az sayıda ve küçük boyutlardadır. Ancak yaşlandıkça yeni benlerin oluşma ihtimali daha da artmaktadır.
4. Cilt tipi, benlerin miktarı ve türleri üzerinde etkili olabilmektedir. Açık tenli insanların ciltlerinde genel olarak daha fazla ben oluşma ihtimali söz konusudur.
5. Ciltteki yaralanma ya da tahrişler, bazen benlerin oluşmasına neden olabilmektedir. Bu tür benlere “travmatik nevüs” ismi verilir.
6. Vücuttaki hormonal değişiklikler, özellikle hamilelik dönemlerinde ve hormonal tedavilerde benlerin oluşumunu etkileyebilmektedir.
Vücuttaki Benlerin Anlamları Nelerdir?
1. Doğuştan Olan Benler: Kişinin doğumundan itibaren vücudunda mevcut olan benlerdir. Doğuştan olan benler genellikle zararsızdır fakat büyük boyutta olanlar zamanla cilt kanseri riski taşıyabilir.
2. Sonradan Çıkan Benler: Ergenlik, hamilelik veya güneşe maruz kalma gibi faktörlerin sonucunda ortaya çıkan benlerdir. Çoğunlukla iyi huyludur, fakat bu benlerde büyüme, şekil değişikliği veya renk farklılıkları olursa bir dermatoloğa danışılmalıdır.
3. Kahverengi ve Siyah Benler: Ciltte en yaygın şekilde bulunan benlerdir. Şekilleri düz veya kabarık olan bu benler genellikle zararsızdır.
4. Kırmızı (Kan Benleri-Hemanjiom): Çoğunlukla damar genişlemesi nedeniyle oluşan kırmızı benler zararsızdır fakat ani büyüme veya kanama olduğu durumlarda kontrol edilmelidir.
5. Mavi veya Mor Benler: Nadir olarak görülen bu benler genellikle derin dokularda oluşan pigment birikiminden kaynaklanmaktadır. Boyutunda değişiklik gözlemlendiğinde doktora başvurulmalıdır.
6. Çıktığı Anda Büyüyen veya Şekil Değiştiren Benler: Bu benler asimetrik, düzensiz kenarlı, çok renkli veya büyüyen benlerdir ve cilt kanseri belirtisi olabilmektedir. Özellikle kaşıntı, kanama veya kabuklanma varsa doktora başvurulmalıdır.
7. Hormonal Değişimlerle Çıkan Benler: Hamilelik, ergenlik veya menopoz gibi dönemlerde vücutta yeni benler oluşabilmektedir. Bu dönemlerde çıkan benler genellikle zararsızdır fakat değişiklik gösterdiği durumlarda kontrol edilmelidir.
Benlerin Oluşumunda ABCDE Kuralı Nedir?
Benler çoğu zaman zararsızdır fakat sonradan çıkan benler düzenli olarak kontrol edilmeli ve şüpheli değişimler gözlemlendiğinde bir doktora danışılmalıdır. Eğer vücutta oluşan bir ben şu özellikleri gösteriyorsa doktora görünmekte fayda vardır:
A (Asymmetry): Benin asimetrik şekillerde olması
B (Border): Benin kenarlarında düzensizlik olması
C (Color): Bende zamanla görülen renk değişikliği ve benin birden fazla renk içermesi
D (Diameter): Oluşan benin çapının 6 mm’den büyük olması
E (Evolving): Benin zamanla büyüyerek kanaması ya da kabuklanması
