Nesrin YARIM ÖZOĞLU'nun 14 Temmuz 2023 tarihli yazısı: Bir Garip Hava Olayları
Temmuz ayında kar yağar mı? Yağdı. Sel, fırtına aldı başını gitti, giderken de önüne ne gelirse kendi ile götürdü. Yazın ortasındayız ama bulutlar yüzünü gösteriyor. Hava bir gün esip gürlüyor ertesi gün yakıp geçiyor. Bir hafta kış yaşanırken ertesi hafta asfaltta yumurta kırılıyor. Bir garip hava olaylarının tam ortasındayız. Yaz desen yaz değil, sonbahar desen sonbahar değil. Ne giyeceğine karar veremeyen vatandaş şaşkın, tarlada ürünü olan çiftçi ise çaresiz.
Geçtiğimiz hafta özellikle Karadeniz Bölgesi başta olmak üzere yurdun birçok şehrinde şiddetli yağış uyarısı yapıldı. Dereler taştı, yollar çöktü, heyelanlar meydana geldi. Sel suları önüne ne kattı ise alıp götürdü. Birçok şehrimiz felaketi yaşadı. Yaz başından beri belirsizliğine devam eden hava olayları kimi şehirde gündüzü yaşatan şimşekler ile kendini gösteriyor kimi şehirde ise kar yağışı ile. Mesela Artvin’de olmayacak oldu. Temmuz ayında kar yağdı. Yurdun batı kesimlerinde aşırı sıcaklar yaşanırken Artvin’e bağlı Ardanuç ilçesi Kürdevan Dağı eteklerinde kar yağdı. Dağ eteklerinde koyunlarını otlatan besiciler kar nedeniyle zor anlar yaşadı. Herkes şaşkın.
Yağışın ardında bıraktığı yıkım daha toparlanamamışken bu sefer de yoğun sıcaklık uyarısı yapıldı. Şu birkaç gün yanıp kavrulacağız. Avrupa'da El Nino etkisi sürerken uzmanlar Türkiye için yüksek sıcaklık uyarısı yaptı. Meteoroloji Genel Müdürlüğü'ne göre birçok ilde sıcaklık 40 dereceyi aşacak. Türkiye 12 Temmuz Çarşamba günü ile 16 Temmuz Pazar günleri arasında yüksek sıcaklıkların etkisi altına girdi. Sıcaklık değerleri hafta içerisinde Ankara’da 35, İstanbul’da 36, İzmir’de 40, Antalya’da 43, Adana’da 42, Diyarbakır’da 41 dereceye kadar yükselecek. Ancak yetkililer, hissedilen sıcaklığın çok daha fazla olabileceğini belirtiyor.
Kuşkusuz bu dengesiz hava olaylarından en çok çiftçi etkileniyor. Birçok üreticinin tarlasını sel vurdu. Selden ürününü kurtarabilen ise bir anda ısınan hava nedeniyle tarlada ürünün yandığından şikayet ediyor. Tezgahlarda meyve-sebze fiyatları el yakarken fiyatlara bir de hava şartları eklenecek gibi duruyor.
Sadece meyve sebzeyi değil. İklim değişikliği tarımda hasat tarihlerini değiştirirken yağışlar ile birlikte tarihler daha da ileriye arttı. Çiftçi hep yağışın azlığından dert yanarken bu sefer de aşırı yağışlar nedeniyle ürününü tarladan kaldıramamaktan dert yanmaya başladı. Bu yağışlar buğdayın tarlada yatmasına neden oluyor. Sarı ve kahverengi pas denilen hastalıklar oluşuyor. Hasat hem gecikiyor hem de çiftçide verim endişesi oluşuyor. Yağmurun yokluğu kadar fazlası da zarar verebiliyor.
Bir garip hava olaylarına alışmamız gerekiyor. Tarımda da ona göre yeni planlamalar yapmamız şart. Artık iklim değişiyor ve anı anını tutmayan bu hava olaylarına alışmamız, ona göre kuşanmamız gerekiyor.
Son ve önemli olarak şu birkaç gün içinde sıcak havadan etkilenmemek için özellikle kronik rahatsızlığı olan vatandaşların, yaşlıların ve çocukların 16:00’dan sonra dışarı çıkmasında fayda var. Ve lütfen önceki yaz aylarında yaşadığımız orman yangınlarına tekrar şahit olmamak için özellikle Antalya ve çevresi başta olmak üzere herkesin gözünü dört açmasını istiyorum. En küçük bir kıvılcım görenlerin Alo 177’yi arayarak ihbar etmesi çok ama çok önemli.
