Sedat SADİOĞLU'nun 22 Haziran 2025 tarihli yazısı: HAYATIN BOYUTLARI-7/4: Ekip Çalışması Üzerine
Bir Uygulama; “Ekip Çalışması” (*)
Nedir Ekip Çalışması? Ekip çalışması, bilinen diğer söylenişleriyle grup yada takım çalışması olarak da adlandırılır.
İnsan veya insan grupları, kendilerini zorlayan veya geliştirecek her türlü konudaki sorunların aşılmasında, sorunun ya da engelin çok farklı boyutu ve seviyesi ile karşı karşıyadır. Boyutlar kalite açısından malzeme, makine, metot, insan ve çevre ile ilgiliyken, seviyeler çok farklılık gösterebilmektedir. Toplumların şu anki ulaştıkları seviyeler, yılların uzun ve zorlu birikimi ile orantılıdır. Bu birikim ve bilgi seviyeleri tek tek insanlar için de geçerlidir. Dolayısı ile insan veya insan grupları, karşılaştıkları sorun ne olursa olsun, onu aşmak için etrafından yardım almak veya gerektiğinde etrafına bildiğini aktarmada rol oynamak zorundadır. Bu toplu hareket, insanın veya insan gruplarının kendilerini aşmada ve ilerlemelerinde rol oynayan en önemli etmenlerdendir. Bu toplu harekete kısaca ekip çalışması demekteyiz.
Japon Çalışkanlığı Örneği
Japon insanını arı gibi çalışkan olmakla biliriz. Arının bilinen yönü sadece çalışkanlığı değildir. Eğer işçi arılardan bahsediyorsak, hani kovanından bal özü oluşturmak için çıkıp çiçekten çiçeğe konan, sonra tekrar kovanına dönen işçi arılar! Bu arıların kovanda binlercesi bal denen o mükemmel gıda maddesini meydana getirmektedirler. Bu tespitlerden sonra arılar için şöyle sonuçlara varabiliriz;
· Eşsiz bir görev anlayışları vardır,
· Adaletli bir paylaşım içindedirler,
· Görevlerini kutsal bir anlayış içinde yaparlar,
· Bu uğurda çalışırlar ve ölümü bile göze alırlar,
· Eşsiz bir ekip çalışması örneği ortaya koyarlar.
Japon disiplininin sırrı o kadar uzakta değildir. Japon insanı, arının çalışkanlığı ile özdeş tutulabilir. Yılda ancak birkaç gün yıllık izninden kullanan, işine geç kalınca taksi tutan ve hatta hasta olmamak için her yerde ve yaşta sporunu yapan bir Japon, şüphesiz çok iyi bir görev adamıdır. Buradan güzel bir sonuç daha çıkmaktadır, üstelik bu sonuç yüzyıllardır bilinen bir Türk atasözüdür; birlikten kuvvet doğar! Belki de bizi disipline sokan, bu birliktelik kavramıdır. Ben bu birlikteliği toplumsallık ile eşdeğer görüyorum. Bir arada çok uzun yıllar yaşayan insanlar, doğruyu hep birlikte aramış ve yine birlikte bulmuşlardır. Böyle güçlü bir altyapısı olan bir toplumsal gelişme, hiç şüphesiz sürekli olacaktır ve mükemmele giden yolda hızlı adımlar atacaktır. Bugün Japon insanı ve sanayisi böyle bir gelişim içindedir. Bu gelişme artık bir kültür anlayışıdır yani kısaca; kültürdür.
Ekip Çalışması Gerektiren Konular
1.Grup: En yoğun karşımıza çıkan ve tamamı iş hayatımızla ilgili olanlar:
“Küçük ve büyük problemlerin ortadan kaldırılmasına yönelik ve birlikte hareket edilmesi gereken konular”
2.Grup: Genelde iş hayatımızla ilgili ve organizasyon ağırlıklı olanlar:
“Görev ve sorumluluk paylaşımı sırasında ve gereğinde ortaya çıkan konular”
3.Grup: kanuni zorunluluk ve süregelen alışkanlıklarla ilgili olanlar:
“Bir alışkanlık veya zorunluluk gereği birlikte yapılması gereken veya paylaşılan konular”
Ekip Çalışması Uygulamaları
1.Grup:
a)Her türlü hata ve uygunsuzluklarla önerilerin çözüme kavuşturulması (kalite) çalışmaları.
· Tasarım ve proses FMEA çalışmaları
· İstatistiksel çalışmalar
· Kalite maliyetlerinin çıkartılması
· Problem çözme teknikleriyle ilgili uygulamalar
· İyileştirme çalışmaları
· İç-denetlemeler
· Dış denetlemeler (tedarikçilere yönelik)
· Eğitim organizasyonu
· Hurda analizine yönelik çalışmalar
· Bütün kalite kontrol çalışmaları
· Çevresel uygulamalar
b)Verilerin değerlendirilmesi
· Üretim verilerinin tasnifi ve değerlendirilmesi
· Bakım-onarım verilerinin değerlendirilmesi
· Mali ve idari analizler (değerlendirilmeler)
· İşletme verilerinin değerlendirilmesi
c)Her bölüm veya birim için çalışma planlarının çıkartılması
d)Geneli kapsayacak şekilde hazırlanacak “ileri kalite planlaması”
2.Grup:
a)Organizasyon yapısı içerisinde oluşmuş bölüm veya birim sorumlularının birbirleriyle olan iş ilişkileri. Bu sorumluların şirket müdürü, müdür veya bir başka üst yetkiliyle olan iş ilişkileri.
b)Sorumluların kendi bölümlerindeki çalışanlarıyla olan iş ilişkileri.
c)Her kademedeki çalışanın kendi birimlerindeki çalışanlarıyla olan iş ilişkileri.
d)Şirket kültürü gereği ortaya çıkan özel iş ilişkileri;
· Birlikte spor yapma,
· Birlikte eğlenme,
· Birlikte ulaşım (servis)
· Birlikte barınma ihtiyacı (kooperatif oluşturma)
· Sandık, dernek veya vakıf türü sosyal içerikli yardımlaşmalar
3.Grup:
Bu tür ekip çalışmaları genelde bir alışkanlıktan kaynaklanıyorsa, uzun süreli olabilmektedirler. Zorunluluk sonucu oluşan çalışmalar ise kısa süreli olabilmektedirler. Bunlar;
a)İnsanların ortaya çıkan ihtiyaçlarını gidermek için, uygun yerlerde veya mekânlarda düzenli gruplar oluşturmaları.
-Örneğin; hastane veya polikliniklerdeki hasta kuyrukları. Hatta grup daha ileri giderek düzenli sıraların oluşabilmesi için birbirleriyle koordineli çalışıp ve yine birbirlerini denetleyebilmektedir. İşte bütün bu ve benzeri gruplar, bir yerde ekip çalışmasının en güzel toplumsal ve yaygın örneklerini verirler. Örneğin; sportif faaliyetler.
b)Ailede Kalite. Kişide gerçek anlamda ekip çalışması ruhunun temellerinin ailede atıldığına inanılmaktadır. Artık bilim adamları ailede kalite anlayışı ve yaklaşımı üzerine de fikirler yürütmektedirler. Aile hayatı içinde temelleri atılan değerler;
· Paylaşım
· Ortak hareket etme
· Fikir söyleme
· Tartışma
· Uygulama
c)Kanuni zorlamaların insanları ortak yaşamaya veya birlikte hareket etmeye zorlaması.
-Örneğin; hapishanelerde mahkûmların yaşantıları.
-Örneğin; kırmızı ışıkta sürücülerin durması. (Sürücüler, en küçük bir uygunsuzlukta kaza ile sonuçlanabilecek bir duruma meydan vermemek için ve biraz da kanunun zorlamasıyla veya korkusuyla, toplu hareket ederler)
Ekip Çalışmasında Kullanılan (Bilinen) Yöntemler veya Çalışmalar
· İstatistiksel yöntemler
· Önceki FMEA (hata türü etki analizi yöntemi) çalışmaları
· Önceki düzeltici/önleyici çalışmalar
· Beyin fırtınası
· 8-D kuralı
· Düzenli tutulan her türlü veri
· Periyodik toplantılar ve sorun çözme oturumları
· Öner-Çöz (CEDAC)
· Neden-sonuç (balık kılçığı) diyagramları, vb.
Kalite Gözü ile Ekip Çalışması Örnekleri
a)8-D kuralı
b)Bilgi akışı örneği (şematik)
c)Bölümler ve iş paylaşım örneği (şematik)
d)Korelasyon örneği (şematik)
a) 8-D Kuralı (Çok kullanıldığı için örnek olarak verilmiştir)
1.adım: Ekip yaklaşımını benimse!
2.adım: Problemi tanımla!
3.adım: Geçici işlemleri uygula ve doğrula!
4.adım: Temel nedenleri tanımla ve doğrula!
5.adım: Düzeltici faaliyetlerin etkinliğini araştır!
6.adım: Düzeltici faaliyetlerin uygulanmasını sağla!
7.adım: Benzer proses/ürünlerde tekrar etmesini önle!
8.adım: Ekibi kutla!
Açıklayıcı Bilgi-1: Düzeltici faaliyetler, ortaya çıkmış bir hata ya da bir kaza varsa, bunun giderilmesine yönelik atılacak adımları kapsar. Olası dediğimiz, yani bir hata ya da bir kaza çıkma olasılığı varsa yada bekleniyorsa, bunların daha çıkmasına izin vermeden alınacak önlemler ise, önleyici faaliyetler olarak planlanır. Her şeye rağmen önleme ve düzeltme faaliyetleri yapılmasına rağmen ve aniden ortaya çıkan hata ya da kazalara ise beklenmeyen (arızi) faaliyetler olarak ele alınır ve ani müdahale gerekir.
Açıklayıcı Bilgi-2: Yukarıdaki faaliyetler her ne kadar üretim planlaması yapan işletmeleri ilgilendiriyor gibi gözükse de, hayatın ve özellikle de sosyal hayatın her alanı ile de ilgilidir. Özellikle sosyal amaçlı faaliyetlerde bu tür planlamalara, eylem planlamaları adı altında yer verilmektedir.
(*): “Kalitenin Boyutları” Sedat Sadioğlu, GİM Ofset, 2000, Ankara)
(NOT: 7/4. bölümün sonu…)
