Dr. R. Bülend KIRMACI'nın 19 Eylül 2025 tarihli yazısı: Enflasyon Sarmalını Kırmak

Türkiye'de enflasyon kronik hal almıştır.

Ücret ve maaşlara yapılan üç kuruşluk zam, çarşı pazarda anında beş kuruluş artışla karşılanmaktadır.

Orta direk bel verirken, Türkiye, orta gelir tuzağına yenilen ülkeler arasındadır. (bkz: Dünya Bankası rp.)

Bu döngü nedendir ve bu sarmal nasıl kırılır, gelin beraberce okuyalım...

Evet Türkiye, enflasyonda açık ara küresel şampiyondur!

Enflasyonda, OECD ortalamasının on katıyız ve en yakın rakibimize neredeyse on misli fark atmış durumdayız..

Öte yandan Merkez Bankası borçlanma faizlerini indirdi ancak bu durum, vatandaşa ve yatırımcıya yansımadı..

Ekonomi, bütçe açığına ve dış borca çalışıyor...

Biz bizde en az olan şeyden; "kapitalden" başlayarak ve borsa ve mali piyasalara bel bağlayarak 'işleri' dengelemeye çalışıyoruz.

Teknoloji, AR-GE, katma değer yeterince ağırlık taşımıyor; ürün deseni ve üretim planlamasında ihmalkarız.

O arada, tasarruf, yatırım, istihdam, üretim ve teknolojiye dayalı katma değer hasıl eden dış satım momentinden hala uzağız...

Üretmeden tüketiyor, hakça bölüşmeden servet transferleri yapıyoruz...

Paramızı, liramızı güçlendirmenin sanayi üretimine, tarım verimine, alternatif enerji yatırımlarına ve adil bir vergi düzeniyle özellikle emek kesimlerini tahkim etmeye bağlı olduğunu hatırda tutmuyoruz...

Ezberciyiz..

Taklitçiyiz..

Kolaycıyız..

Alabildiğine savurganlık ve yap-işlet-devret yöntemini dövize bağlayan bir vurdumduymazlık içindeyiz...

Güven veren bir ekonomi ve işlerin fiziki ve hukuki güvenini tesis etmiş bir çalışma yaşamından da yoksunuz...

Kayıt dışılık bizi çağdışılığa itiyor, ikincil mali piyasalar, muazzam göçlerin etkisiyle merdiven altı faaliyetler gelişiyor; bu dinamik geliyor, ana ekonominin yerine adeta yerleşiyor...

Karlar, kazançlar faaliyet dışı alanlarda yoğunlaşıyor, açılandan çok "kapanan" işletme gerçeği beliriyor...

Eğitim ile endüstrinin, meslek teknik okulları ile orta ölçekli girişimlerin bağı yeterli değil...

İşte bu tabloda faiz, rant, borçlanma senetleri ve özelleştirmeler eşliğinde enflasyon yani hayat pahalılığı kalıcılaşmış bulunuyor...

İnsani değerler itibarsızlaşıyor, toplumsal moral değerler eriyor; cepler, cüzdanlar adeta yanıyor...

Türkiye enflasyonu yenmek için bilimin ışığında, planlamanın yol göstericiliğinde üretmek, üretmek, üretmek zorundadır...

Enflasyon sarmalı mutlaka kırılmalı, büyümede istikrar, kalkınmada süreklilik sağlanmalıdır.